Thema 'Tijd voor Zorg' - tijdstijlen

Werken met Tijdstijlen

Medewerkers in de zorg reageren niet hetzelfde op tijdsproblemen en situaties in hun werk. Er zijn in de praktijk grote verschillen. Uit promotieonderzoek (“Zorg, een kwestie van tijd”, Verbeek 2011) blijkt dat er in de langdurige zorg uiteenlopende tijdstijlen zijn te vinden. Een tijdstijl is een persoonlijke manier van omgaan met de tijd. Mensen gaan nu eenmaal anders om. De ene collega is heel precies met tijdafspraken, de ander is wat flexibeler met tijd. Er zijn in de praktijk zes tijdstijlen.

Zes Tijdstijlen van Zorgmedewerkers

• Georganiseerd en gepland
  Een medewerker met deze tijdstijl heeft overzicht. Zij kan prima plannen en haar taken afwerken. Zij heeft zelden last van tijdsdruk, want zij heeft haar zaakjes goed op orde.
• Tijd nemen, hier en nu
  Deze medewerkers houden hun aandacht bij de cliënt, want voor hen willen zij ‘er zijn’. Een strakke werkindeling is voor hen niet fijn. Zij werken spontaan en nemen de tijd die zij nodig vinden.
• Doorwerken en tijd nemen
  Deze medewerkers combineren efficiency en aandachtstijd. Zij werken zij in vlot tempo door. Maar als een cliënt hen nodig heeft, dan laten zij hun to do lijst liggen.
• Soms is het rennen
  Deze zorgmedewerkers hebben last van de piekmomenten in de zorg. Zij kunnen moeilijk omgaan met situaties waarin er veel verschillende vragen tegelijk op hen afkomen. Dit geeft veel stress.
• Gejaagd door de tijd
  Deze medewerkers gaan steeds harder rennen en haastiger werken. Het gevolg is dat zij fouten maken, steeds meer stress voelen en uiteindelijk de kans lopen ziek te worden.
• Aan het leren
  Leerlingen of stagiaires zijn maar ook nieuwe collega's missen het werkoverzicht, daarom werken zij minder efficiënt. Zij vergelijken hun tempo met dat van collega's die wel vlot doorwerken.

Wat is jouw Tijdstijl?

Een werkvorm waarmee je kunt nagaan hoe je eigen tijdstijl is. Analyse geeft inzicht in de verschillen tussen mensen, maar vooral inzicht in jezelf. Wat is je natuurlijke manier van doen?Als je beter ziet hoe jezelf met tijd omgaat, weet je wat jouw sterke kant is en eventueel ook wat je graag meer zou willen ontwikkelen.
Interactieve werkvorm "Jouw tijdstijl: hoe ga jij om met tijd?"

Tijd voor Cliënten

Mensen die als cliënt gebruik maken van zorg hebben grote verschillen in de manier waarop zij met hun dag omgaan en wat zij vervolgens vragen van de verzorging, als het om afstemming gaat. Uit onderzoek (Verbeek 2011) blijkt dat er in de langdurige zorg uiteenlopende tijdstijlen zijn te vinden.

Zes Tijdstijlen van Cliënten

• Aan het stuur
  Deze cliënten willen graag een actief leefpatroon handhaven. Zij zitten ‘aan het stuur’ en hebben een dagritme met afspraken en activiteiten die in de tijd gepland zijn.
• Pluk de dag
  Deze mensen zijn niet klokgericht. De ene dag loopt totaal anders dan de andere. Vandaag is er meer hulp nodig dan morgen.
• Balans bewaken
  Cliënten die letten op hun energiebalans willen graag een overzichtelijke dag. Zij hebben activiteiten maar ook duidelijke rustmomenten, om overbelasting te voorkomen.
• Loslaten van de klok
  Deze cliënten komen vaak uit een hele actief leven. Hun lichaam wil niet meer helemaal meewerken en is langzamer of heeft meer rust nodig. De klok wordt minder belangrijk.
• De tijd uitzitten
  Deze mensen hebben te maken met een (sterk) afnemende conditie en energie. Er dreigt verlies van zelfstandigheid, eigenheid en bezigheden. Deze cliënten komen nauwelijks buiten en wordt steeds passiever.
• De laatste tijd
  Sommige cliënten leven in hun laatste tijd. Het energieniveau is laag. Er zijn vaak weinig eigen activiteiten. Sommige van deze cliënten lezen af en toe wat en ontvangen bezoek, maar op zo'n manier dat dit niet teveel vermoeit.

Afstemmen op de tijd van de cliënt

“Nu ik weet dat ze bij mij altijd voor 10 uur komen, kan ik zelf mijn ochtend verder indelen. En als het een enkel keertje toch niet lukt, dan bellen ze.” (cliënt van thuiszorg)

Afstemmen van de zorg op het ritme van de cliënt is geen luxe maar noodzaak. Als mensen het ritme van een organisatie moeten volgen, verdwijnt hun persoonlijk dagritme in veel gevallen en worden zij meer en meer geleefd en afhankelijk. Dit heeft behalve met de lichamelijke situatie te maken met persoonlijke opvattingen over tijd en keuzes over het verdere leven. Wanneer men volgens de eigen tijdstijl kan leven, dan loopt vaak ook de zorg veel soepeler.

Voorkeuren van de cliënt

Om achter de tijdwensen van de cliënten te komen, kunnen zorgmedewerkers hier gerichter naar vragen.
"Tijdwensen in kaart brengen bij cliënten" (PDF)

Lees verder: Tijdvreters aanpakken

Lees verder: Meer voor teams

Lees verder: Anders organiseren met tijd